كاهش بارش‌هاي موثر در سال گذشته و كمتر از استاندارهاي لازم، پيش بيني وقوع خشكسالي را در سال جاري براي بخش كشاورزي استان مازندران كرده است.

به گزارش شمال نیوز به نقل از فارس از ساري، بلاياي طبيعي در طول سالها زندگي بشر را تهديد كرده است. گردباد، فوران آتشفشان، سيل، خشكسالي، زلزله و حوادث مشابه آن همواره در شرايط اقتصادي و اجتماعي كشورها تاثير گذار بوده اند اما خشكسالي با توجه به شرايط اقليمي و سرزميني ايران و وجود بخش كشاورزي به عنوان تامين كننده بخشي از نياز اقتصادي، بيشتر از موارد ديگر مورد توجه بوده است.
در حالي كه در مدت مشابه سال گذشته به دليل بارش هاي فراوان مردم ايران و بخصوص مازندران جشن شكرگذاري را بر پا كردند، يافته ها و پيش بيني هاي هواشناسي در سال جديد نشان دهنده كم آبي بروز خشكسالي در استان مازندران را دارد.
مدير كل هواشناسي استان مازندران با بيان اينكه كاهش بارش به ميزان كمتر از بارش در سال شاخص در نيمه دوم سال گذشته حاكي از كم آبي و بروز خشكسالي در اين منطقه است گفت: ميانگين بارش در استان مازندران 800 تا 900 ميلي متر است كه اين ميزان بارش از شرق به غرب افزوده مي شود به طوريكه در شهر رامسر از غربي ترين شهر مازندران، 1200 ميلي متر و در شهرهاي گلوگاه و بهشهر به500 ميلي متر مي رسد.
يدالله افشار مقدم در گفتگو با خبرنگار فارس در ساري اظهار داشت: اگر ميزان بارش به مقدار 30 درصد تغيير را نشان دهد و يا مجموع بارش هاي ساليانه تغيير كند، سالهاي خشكسالي و يا پرآبي را در پيش خواهيم داشت.
وي افزود: اين شاخص هاي خشكسالي از ديدگاه آب و هوايي و اقليمي به دست مي آيند و كاهش مجموع بارش در سال گذشته نسبت به سال 85 (همان ميزان 30) از ديدگاه اقليمي نشان دهنده سالهاي خشكسالي در مازندران است.
افشار مقدم تصريح كرد: ميزان بارش هاي موثر در سال زراعي، نيمه دوم هر سال تعيين كننده نياز آبي مناطق كشاورزي است.
وي ادامه داد: روند خشكسالي سالهاي خشكي قابل پيش بيني نيست و بارش هاي سالجاري ميزان خشكسالي براي سال آينده را نشان خواهد داد.
افشارمقدم تداوم پيش‌بيني‌هاي موثر وضعيت جوي را 7 روزه اعلام و گفت: با اينكه فصل پائيز از لحاظ ميزان ريزش باران مقام اول را در ميان ساير فصول دارا است اما در پاييز 86 بارش نزولات آسماني حتي به ميزان مشابه سال گذشته نيز نبوده است و فقط در اسفند و بهمن ماه بارش با سرماي ناهنجار و غيرطبيعي مشاهده شد.
وي ادامه داد: در فصل زمستان ميانگين دماي استان به 6 و 7 درجه زير درجه سانتي‌گراد حتي در مناطق جلگه اي و دشتي رسيد كه در 40 سال گذشته اين ميزان افت دما در اين منطقه بي سابقه بوده است .
مدير كل هواشناسي استان مازندران از وجود 145 ايستگاه هواشناسي شامل پ15 ايستگاه اصلي و 120ايستگاه فرعي در سطح استان خبر داد و تصريح كرد: ايستگاه‌هاي مذكور بارش سال گذشته را عمدتاً به صورت برف گزارش كردند كه اين بارش نيز به دليل پوك بودن نوع برف ريزش شده ميزان رطوبت كمتري داشت.
به گفته وي همچنين فروردين 87 نسبت به مدت مشابه سال گذشته 97 درصد كاهش بارندگي داشته است و برف باقي مانده نيز تنها 10 تا 20 كمبود آب را جبران خواهد كرد.
وي اين تغييرات را ناشي از تغييرات جوي در جهان برشمرد و يادآور شد: كاهش بارندگي تحت تاثير تغييرات جهاني در پي پديده جهاني لانينو كه تغييرات جهت باد را كنترل مي كند و باعث تغييرات بارش يا اقليم در بعضي نقاط كره زمين مي شود رخ مي دهد.
وي زمستان هاي سخت و تابستان هاي گرم را از نشانه هاي تغييرات در جو كره زمين دانست.
مدير كل هواشناسي مازندران اظهار داشت: تنها بارش هاي چند مرحله اي فروردين و ارديبهشت مي تواند تا حدود 70 درصد اين كمبود را جبران كند زيرا عمده فصل نشاكاري برنج در اين ماه‌ها قرار دارد و كشاورزان مي توانند از بارش هاي به هنگام در صورت وجود استفاده ببرند.
مديرعامل آب منطقه اي استان مازندران نيز در خصوص وضعيت تامين آب بخش كشاورزي استان در سالجاري گفت: با توجه به كاهش 27 ميزان بارندگي در مقايسه با سال قبل، آبگيري بالغ بر 120 رودخانه استان در مقايسه با سال گذشته 19 درصد كاهش داشته است.
عزيز الله واحد حداكثر كاهش را در حوزه سردآبرود در غرب40 درصد، رودخانه تجن 55 درصد و حوزه چشمه گيله 37 درصد عنوان و تصريح كرد: از 660 قطعه آبندان هاي مازندران 92 درصد به ميزان 330 ميليون مترمكعب و آبگيري سدهاي استان به ميزان 88 درصد به حجم 160 ميليون مترمكعب انجام شده است.
وي همچنين سطح زير كشت سدهاي استان را 60 هزار هكتار و آبندان هاي مازندران را 45 هكتار ذكر كرد.
واحد افزود: آب تخت اراضي كشاورزي مازندران به ميزان 24 درصد در سطح 55 هكتار صورت گرفته است همچنين بيش از يك هزار و 500 سردهنه سنتي و مدرن جهت شروع كشت زراعي استان آماده سازي شده است.
وي ادامه داد: تعمير و نگهداري سدهاي انحرافي، لاستيكي، شبكه هاي آبياري و زهكشي، تدوين برنامه زمانبندي، تقسيم و توزيع آب براي هريك از سيستم هاي منايع، اطلاع رساني و آگاهي بخشي و تهيه طرح نوبت بندي براساس تجارب قبلي كارشناسان آب منطقه اي از جمله برنامه هاي انجام شده در راستاي كاهش اثرات خشكسالي در استان مازندران است.
واحد از تامين 85 درصدي منابع استان از طريق مشاركت مردم از طريق ايجاد سردهنه هاي سنتي و آبگيري رودخانه ها خبر داد و افزود: با كاهش بارندگي در سال گذشته حدود 24 درصد از آب هاي روان استان كاهش يافته اما ذخيره سازي در سدها با توجه به سال گذشته كه سالي نرمال بوده است 10درصد بيشتر صورت گرفته است.
به گفته وي هم اكنون آب‌بندان‌هاي استان به ميزان سال گذشته آبگيري شده اند و با مديريت صورت گرفته در منابع آب استان در آبگيري و ذخيره سازي آب موفق عمل شده است.
مديرعامل آب منطقه اي استان مازندران اظهار داشت: با توجه نوع كشت استان كه به محصول برنج اختصاص دارد و به كمبود آب نيز حساس است اگر روند كمبود نزولات آسماني ادامه يابد با مشكلاتي مواجه خواهيم شد.
وي گفت: با توجه به توصيه هاي مسئولان استاني شروع زودهنگام كشت، آب تخت اراضي و شخم زمستانه مي تواند كاهش اثرات اين خشكسالي موثر باشد.
به گفته واحد بيش از 200 نفر در آب منطقه‌اي استان مازندران در امر توزيع و تقسيم آب فعاليت مي كنند كه با توجه به توصيه هاي و عمل به برنامه‌ريزي‌هاي عمل شده مي توان اين مشكل را مديريت شده پيش برد.
وي يادآور شد: در مورد مشابه در سال 78 كه با كاهش 40 درصدي روان آب و بارندگي مواجه بوديم فقط پنج درصد به بخش كشاورزي خسارت وارد شد، امسال نيز با ميزان بيشتر بارش از آن سال پيش بيني مي شود مقدار خسارت ها كمتر باشد.
رئيس سازمان جهاد كشاورزي مازندران نيز در گفتگو با خبرگزاري فارس معتقد است به دليل اينكه در اين استان عمده محصول كشاورزي برنج است و در سطح وسيع و عمدتاً به صورت سنتي كشت مي شود شيوه ها و روشهاي نوين كشت در زمان خشكسالي موثر نخواهد بود.
عنايت الله تورنگ گفت: خشكسالي با عدم بارش كافي در سال زراعي گذشته در مازندران مسجل شده است.
تورنگ يادآور شد: كشت هاي انجام شده از لحاظ سطح سبز در موقعيت مناسبي قرار دارند و شرايط بدبينانه اي ملاحظه نمي شود.
وي افزود: منابع آبي كاشت برنج، گندم و جو در استان مازندران تنها از طريق نزولات آسماني تامين مي شود و روش هاي آبياري ديگري در اين بخش وجود ندارد.
به گفته وي كشت گندم كه در مازندران به صورت آبي صورت مي گيرد در 55 هزار هكتار از اراضي كشاورزي و محصول جو در 47 هزار هكتار با توجه به افزايش سطح زير كشت در سال زراعي گذشته، توليد رو به رشدي خواهد داشت.
تورنگ ادامه داد: برداشت كلزا در سال گذشته به دليل بارش هاي ناكافي از ميزان پيش بيني شده در سال 85 كمتر بوده است.
وي تصريح كرد: پيش بيني مي شود 239 هزار هكتار از اراضي كشاورزي مازندران در سال جديد به كشت محصول برنج اختصاص يابد كه 117 هزار هكتار پرمحصول و 127 هزار هكتار را ارقام كم محصول شامل مي شود.
رئيس سازمان جهاد كشاورزي مازندران گفت: به دليل كمبود آب در رودخانه و نياز شديد كشت برنج در مراحل اوليه به آب توصيه هاي به كشاورزان در انجام سريعتر و برنامه ريزي كشت انجام گرفت كه مناطق پائين دست و سپس بالاتر آبياري شود.
وي تصريح كرد: از اوايل سال كاري جديد جلسات استاني و شهرستاني با حضور مسئولان تشكيل شد تا با مشكلات احتمالي پيش رو برنامه ريزي شده و با تدبير و مديريت مقابله شود.
تورنگ، ارقام محلي برنج را داراي دوره كوتاهتر به ثمر رسيدن و ميزان مصرف كمتر آب براي كشت برشمرد و گفت: در اين مرحله تنها مي توان از كشت محصولاتي با دوره كوتاهتر و مصرف كمتر آب بهره برد زيرا برنج گياه آبزي است و نياز بيشتري به آب دارد.
وي اظهارداشت: مهمترين برنامه در طول سالهاي خشكي افزايش ميزان بهره وري از آب است كه تجهيز و نوسازي اراضي شاليزاري و بهينه سازي مصرف در سي و پنج هزار هكتار از اراضي مازندران در همين راستا اجرا شده است.
وي از انجام طرح هاي مطالعاتي احداث سدهاي مخزني در استان خبر داد و افزود: ذخيره سازي آب و احداث سدهاي مخزني در توسعه كشت برنج و رفع دغدغه هاي بخش كشاورزي موثر بوده است.
تورنگ خواستار اختصاص اعتبارات لازم براي ساخت و نوسازي آب‌بندان هاي استان شد و گفت: آبندان ها به عنوان سازه هاي بومي استان مازندران به سادگي و اندك توجه احيا و بازسازي مي شوند و مقدار قابل توجهي آب را ذخيره مي كنند.
رئيس سازمان جهاد كشاورزي استان مازندران اضافه كرد: استفاده از فاضلاب ها با قابل استفاده كردن آن براي بخش كشاورزي از نيازهاي استان است كه در سالم سازي محيط زيست، رودخانه ها و بخش كشاورزي كه هم اكنون وجود اين پساب ها به صورت غيرمجاز آلودگي هايي در پي دارد، نقش مهمي دارد.
به نظر مي رسد بخش كشاورزي استان مازندران تنها عنوان قطب كشاورزي را با خود يدك مي كشد و روشها و شيوه هاي نوين اين صنعت در استان به ميزان لازم بكار گرفته نمي شود تا اقشار مختلف بااين بخش كمتر در معرض آسيب ها قرار گيرند.
كشاورزان مازندراني كه در سال گذشته با برف و سرماي بي سابقه خسارت هاي فراوان جبران نشده اي را متحمل شده اند، چشم به سوي آسمان دوخته اند تا شايد بارش هاي بهاري بتواند آنان را از غرقاب خشكسالي نجات بخشد.